Bức mật thư trên lá

Tác Giả:

Chín năm rồi, đây là lần đầu tiên Tí Đô biết đến một vùng quê mà mẹ nó thường hay nhắc đến và kể cho nó nghe mỗi khi mẹ nằm mơ thấy bà ngoại.

     Mọi thứ đều lạ lẫm với Tí Đô, trừ vợ chồng cậu Út! Nó đã gặp vài lần khi cậu mợ lên thành phố. Nhà cậu Út nằm sâu trong ruộng, phải qua hai con kênh và mấy cánh đồng mới tới nơi. Khoảng cách từ lộ lớn vào đâu chừng hai cây số. Một lần qua cái cầu nhỏ làm bằng sắt, mẹ nó nói, ngày xưa muốn qua phải đi bằng…cầu khỉ, chênh vênh, lắt lẻo chứ không như bây giờ có cầu sắt bắt qua, lần qua kênh thứ hai, phải đi nhờ xuồng của người dân đi ruộng. Còn lại là lội bộ, giày dép xách trên tay, men theo bờ đê, đầy cỏ may và cây sim mua, bông tím ngăn ngắt (Ấy là Tí Đô hỏi mẹ, mới biết tên của cây sim mua), có chỗ đọng những vũng lầy, phân trâu bò khô cong, như những vốc bùn ném bừa bãi. Cảm giác rùng mình, sờ sợ cứ khiến Tí Đô nắm chặt tay mẹ như một chú bé mới lên bốn, lên năm…

     Nhà cậu mợ là một ngôi nhà ngói cổ cất theo lối chữ đinh, có sân gạch tàu phía trước, chung quanh um tùm cây cối và hoa kiểng. Người…bạn đầu tiên Tí Đô gặp và làm quen là Tí Ù, con của cậu mợ, nhỏ hơn Tí Đô một tuổi…mấy tháng gì đó. Một cậu bé mập tròn, lùn, da đen nhẻm, trông giống củ khoai lang, nhưng lém lĩnh và vui tính. Mới gặp mặt, nó đã rũ Tí Đô ra sau rạch bơi thi với nó. Tí Đô thầm nghĩ: “Ở thành phố, mình cũng là kiện tướng môn bơi lội ở trường. Hãy đợi đấy…chú em!”. 

Câu chuyện thứ nhất bơi qua con kênh “đĩa vắt” và chén cá bó bùn… nướng!

     Trọng tài của cuộc thi bơi qua kênh là Tí sún và Mèn Mén (một con bé nước da bánh mật, đôi mắt to, cột tóc đuôi ngựa nhỏng nhảnh, hay cãi và cũng hay khóc nhè, còn Tí sún với hàng tiền đạo “hy sinh” ba “lính răng”! Nhìn nó là mắc cười liền, hi, hi… ).

     Cố làm ra vẻ… không có gì và chỉ là chuyện nhỏ, nhưng Tí Đô, cứ thấy gai gai ở sống lưng. Nhìn bờ kênh nhảo nhoẹt, bùn đen đặc quánh, nó cứ ơn ớn thế nào. Nhưng Mèn Mén đã hô…hai rưỡi rồi ba! Tí Ù đã nhảy đùng xuống dòng nước kênh tung bọt. Tí Đô chụm hai chân, búng mình “đúng bài” ở trường, vừa ngoi lên, đã thấy Tí Ù rướn mình cách nó hơn sải tay, Tí Đô vươn vai, hai tay quạt nước điệu nghệ. Tiếng Tí Sún hô to “ Cố lên! Cố lên” càng làm Tí Đô hứng chí, đang ngon trớn, Tí Đô nghe nhói ở cổ, rồi ở tay, ở bắp chân, chưa hiểu chuyện gì xảy ra. Tí Đô nhìn ra phía trước đã thấy Tí Ù bơi đã gần bờ. Cố hết sức bình sinh, Tí Đô búng người lao tới. Hai bàn tay của hai đứa đều chạm bờ cùng một lúc, không có đồng hồ bấm giây, trọng tài Mèn Mén xử hai đứa “ một hòa” và cấm cãi!

     Tí Đô đưa tay vuốt nước, nó phát hiện ra một vật mềm mềm, lạnh ẻo, máu rịn ra từ tay, từ cổ. Nó ôm cổ hét lên: “ Tao bị cá… cá lưỡi kiếm chém rồi!” “ Đâu? Đâu?”, Mèn Mén mở to mắt như muốn…lòi ra ngoài nhìn Tí Đô, và nó ôm bụng cười ngặt ngoẻo: “Đĩa cắn mà nói cá kiếm chém! Hi! Hi! Ha, ha…”. Tí Đô nắm lấy con đĩa kéo căng như miếng kẹo sing-gôm bị dính khi gỡ ra, khiến nó nhăn mặt vì đau. Tí Sún la lớn: “Để tao!”, nó xì ra một đống nước miếng trên tay, áp vào con đĩa, gỡ ra một cách nhẹ nhàng. Tí Đô nghĩ thầm trong bụng: “ Thằng này cũng…hay, mà nước miếng nó… hôi quá” gai ốc trên người Tí Đô bỗng nổi lên từng cục, nó sợ… vi trùng sâu răng…?

     Không biết nãy giờ, Tí Ù lặn hụp ở đâu, nó móc ra hai con cá tràu to bằng cổ tay, nói chiêu đãi dân “thành phố”, Tí Đô chưng hửng chưa biết Tí Ù chiêu đãi bằng cách gì, thì Mèn Mén đã khệ nệ ôm lại một đống bùn, tụi nó xúm lại bọc bùn lên hai con cá. Tí Sún chạy tìm cỏ và cây khô, Tí Ù vùi hai cục bùn vào đống lửa vừa mới nhúm lên. Mèn Mén chạy xuống xuồng tìm muối hột và ớt hiểm. Một thoáng sau, hai con cá đã được bóc ra bày trên lá chuối, trắng tươi và thơm phức. Đang đói bụng, cả bọn hè nhau vào, tay bốc, miệng nhai một cách ngon lành. Tí Đô lúc đầu, còn chần chừ, nhưng khi Tí Ù đưa cho một cái trứng vàng ươm và miếng cá, nó cũng chụp lấy và nhai ngấu nghiến. Tí Đô cảm thấy chưa có miếng cá và cái trứng cá nào mà nó ăn ngon như lúc này. Cám ơn thiên nhiên, cám ơn đồng quê đã cho nó một ngày đầu trên cả tuyệt vời! 

Câu chuyện thứ hai và bí mật của những chiếc lá.

     Buổi sáng, cậu Út thường hay gọi Tí Đô và Tí Ù dậy sớm, cậu bắt hai đứa tập thể dục và đi một bài quyền do cậu dạy. Cậu nói để rèn sức khỏe và ý chí, sau đó, mỗi đứa đi một vòng quanh sân, xem xét những chậu hoa kiểng, báo cáo lại với cậu. Cây nào cần cắt tỉa vì quá…bờm xơm, cây nào sắp ra hoa, cây nào kết nụ, hoa có mùi hương gì đặc biệt và lá của các cây như thế nào? Cậu nói đó là…thăm sức khỏe cho cây, đồng thời luyện tập khả năng quan sát, óc suy luận. Tí Đô ậm à cho xong chuyện, nó không mặn mà với cây lá, vì nó thấy lá nào cũng có màu xanh như nhau. Cá biệt có lá màu nâu, đỏ hoặc lấm tấm vàng hay trắng, chẳng thấy gì đặc biệt.

- Báo cáo Út! Cây, lá, hoa…đều bình thường. Hết! Tí Đô đứng nghiêm, chào theo kiểu Đội viên, trước mặt cậu Út.

 - Phải vậy hông? Cậu Út lẩm bẩm.

 - Dạ thưa Tía, theo quan sát của con thì có một số lá cây có vấn đề, cần phải…xem xét lại…

 - Tui có thấy gì đâu cà? Đến phiên Tí Đô lẩm bẩm.

 - Sao? Vấn đề như thế nào? Nói cho Tía rõ. Cậu Út khuyến khích Tí Ù.

 - Dạ lá cây ngọc lan bị …nổi như mụn cóc. Lá cây trầu bà như có ai…viết chữ trên đó.

 - À, ừa…đó là những dấu hiệu của cây bị bệnh mà thủ phạm là những chú sâu, rầy gây ra. Nhìn đó ta có thể biết được cách trị bệnh cho cây…

  - Vậy thì hồi nãy cháu cũng thấy một nhánh cây lá bị héo. Vậy là sao hả Út?

  - Đó là do cành cây bị sâu đục thân ăn từ bên trong. Cần phải tới xem gấp, không sẽ sang các cành khác…Cậu Út vừa giải thích, vừa nắm tay Tí Đô kéo đi.

     Tí Đô vừa theo cậu Út vừa phục cậu sát đất. Chỉ nhìn lá, cậu Út biết ngay ai là thủ phạm gây ra bệnh cho cây. Những chiếc lá đã bí mật và công khai lên tiếng. 

Ngày thứ ba và câu chuyện tiếp theo.

     Hôm nay cả nhà cậu Út đi làm cỏ lúa từ rất sớm, dĩ nhiên là không thể vắng Tí Đô. Vừa ra tới ruộng, Tí Đô đã thấy Tí Sún và Mèn Mén, quần xăn lên tới háng, đang lội bì bõm dưới đìa để xúc…rau hẹ và cắt rau nhút, tụi nhóc đưa tay chào nhau theo hình chữ V, xong việc ai người ấy làm. Tí Sún và Mèn Mén cố hái cho xong mớ rau nhút, kịp về nhà để thả trâu. Cái tuổi 9, 10 của tụi nó dường như sống nhiều ở ngoài ruộng đồng hơn là trong nhà, càng khiến Tí Đô thêm khâm phục bạn.

Lội vòng vòng quanh mép ruộng, Tí Đô học được nhiều điều thú vị. Nhìn những hang hốc ở bờ ruộng, dưới sự hướng dẫn rành rẽ của Tí Ù, Tí Đô đã phân biệt được hang nào là hang ếch, hang nào của lũ cua, và hang nào của mấy chú… tí hay phá lúa. Tí Ù đã bắt được lưng giỏ vừa cua, vừa ếch và cả những con chuột đồng mập ú. Tí Đô muốn ôn lại bài học của cậu Út dạy, nó quan sát kỹ từng cái lá lúa, nó bập bẹ đọc và giải mã được những lá lúa bị rầy nâu, bị đạo ôn kể cả lùn xoắn lá. Mợ Út khen nó hết lời, bảo nó giống cậu và thông minh. Cái mũi của Tí Đô, khỏi nói, là cứ hểnh lên, trông rất mắc cười, còn Tí Ù thì cứ liếc nó liên tục. Có lẽ nó ganh tị với mình. Út Đô thầm nghĩ. 

Câu chuyện cuối và bức mật thư trên lá.

     Cậu Út sai Tí Ù và Tí Đô đi thăm vườn sầu riêng để vài ngày nữa cậu mợ thuê người thu hoạch. Cậu phát cho mỗi đứa một cái mũ nhựa cứng, kiểu như mũ bảo hộ của các chú thợ điện, cậu cười cười nói: “ Để lỡ hai đứa ham chơi, hay ngủ gục, sầu riêng có rớt xuống không bị… chấn thương cái gáo dừa!”. Nghe nói sầu riêng là Tí Đô mê ngay, thuở giờ nó ăn sầu riêng cũng nhiều, nhưng cây sầu riêng tròn méo thế nào thì nó chưa từng thấy. Dọc đường đi, tụi nó gặp Tí Sún và Mèn Mén đang chơi đánh khăn với một đám nhóc xóm dưới. Tí Ù vẫy Mèn Mén và Tí Sún lại thì thầm chuyện gì đó, hai đứa gật đầu và ù té chạy. Tí Đô thắc mắc: “Sao mày không rủ tụi nó đi cho vui?”. “Rủ rồi, tụi nó có công chuyện một lát tới sau”, Tí Ù làm ra vẽ bí mật, hai mắt nó lại liếc liếc Tí Đô.

Vườn sầu riêng của cậu Út ước chừng trên một mẫu, cây trái sum suê, nhìn những trái sầu riêng màu vàng nhạt, đeo từ cành lên tới ngọn, Tí Đô có cảm tưởng như một bầy… nhím đang leo trèo đùa nghịch trên cây, mỗi lần bước tới một gốc cây, Tí Đô luôn đưa tay giữ lấy cái mũ đội đầu. Xui xẻo một trái nào đó rớt trúng đầu, nhẹ chắc cũng phải u đầu, chảy máu. Tí Ù mới đó đã biến mất tiêu. Kệ nó, mình xem những cái lá sầu riêng thử có điều gì hông? Tí Đô nghĩ bụng.

     Lá sầu riêng mới nhìn, thấy hơi giống với lá cây vú sữa. Mặt trên xanh bóng, mặt dưới như có một lớp nhung màu vàng nâu nhạt. Lá xạt xào, như reo vui vẫy gọi Tí Đô. Nó rón rén, săm soi từng chiếc lá. Góc vườn, trên một vài cái lá, nổi lên những vết ngoằn ngoèo, đây là dầu vết của sâu vẽ bùa, cậu Út đã dạy vậy. Những cái lá bị xén mép theo hình khuyết, có lá lủng lổ chổ, chắc chắn là có sâu róm, hay sâu xanh gì đó. Cần báo để cậu Út phun thuốc. Tí Đô sung sướng vì những khám phá của mình, nó ưởn ngực bước tiếp. Mùi sầu riêng bỗng dậy lên thơm… đặc biệt, có tiếng rì rầm. Tí Đô vểnh tai nghe: “ Có ăn trộm? Cái thằng Tí Ù mới đó mà đâu mất?..”, Tí Đô tính thầm trong bụng, nó ngồi xuống và nhẹ nhàng bò tới chỗ bụi cỏ hôi, nơi phát ra tiếng rì rầm. Hồi hộp, vạch lá cây nhìn và Tí Đô hét lên: “ Tụi…bây đồ mắc dịch! Làm tao cứ tưởng…”. Tí Ù, Tí Sún, Mèn Mén đang ngồi cạy vỏ sầu riêng để ăn. “Ăn không? Ngon Lắm!”, Mèn Mén đưa múi sầu riêng lên nhứ nhứ trước mặt Tí Đô.

 - Không thèm! Tụi bây chơi xấu, tao…tao méc Út cho xem…Tí Đô làm ra vẻ hờn dỗi.
 - Thôi mà! Giỡn chơi chớ bộ. Tí Ù xuống giọng.

 - Không ăn, để tao…Tí Sún đưa tay giật múi sầu riêng trên tay Mèn Mén.

 - Ê! Ê! Xí hụt, Mèn Mén, đưa tay ra sau lưng và ù chạy.

Tí Đô đứng dậy đuổi theo, tiếng Mèn Mén cười lanh lảnh, vang xa…

     Ngày mới đó mà trôi nhanh đã gần chiều. Nắng vàng nhạt buông trên những tàn cây lấp loáng như rây ngọc, Tí Ù hú gọi mọi người về. Với cái dáng của nhà…sinh vật học tương lai, Tí Đô ôm một đống lá với đủ những ký tự “mật mã” trên đó, mà cây lá muốn cho con người giải mã cùng với thiên nhiên, để biết và giúp cây lá phát triển cùng với con người. Nhìn vẽ mặt rạng rỡ của Tí Đô, Tí Ù khẻ hắng giọng, Mèn Mén liền kéo tay Út Đô, chỉ vào một khóm lá với những sợi tơ dày màu trắng lòng thòng. Hào hứng, Tí Đô gạt phăng mọi người. Tí Sún buột miệng la lớn: “ Coi…coi… chừng đó Tí Đô…”

     Hai bàn tay của Tí Đô đã chụp vào một chùm lá, kết như cái đèn lồng, và nó hét lên: “ Kiến! Kiến vàng…tụi mày ơi!.. Cứu tao…”. Hàng ngàn con kiến, hàng vạn con kiến, ào ra, khi cái tổ bị vỡ, bám đầy hai tay Út Đô, rớt vào đầu, vào mặt nó cay sè, Tí Ù lật đật nhào tới, hai tay phủi lia, phủi lịa cho Tí Đô, Tí Sún cởi tung áo, lao vào phụ phủi kiến. Mèn Mén mặt xanh như tàu lá, khóc rống lên: “ Hu hu! Tao về méc Cậu Út, tụi bây âm mưu…gạt Út Đô cho kiến cắn…Hu hu, híc híc…”

     May mà đám kiến vàng chỉ…cảnh cáo Út Đô có năm, sáu nhát gì đó nó vẫn bình yên vô sự, nhưng vẫn giả đò để Tí Ù, và Tí Sún thay phiên nhau cõng về nhà. Cho bỏ tật …hại người. Út Đô cười thầm khi Tí Ù lạch bạch kéo lê nó trên lưng…




 

Nhà văn Trần Hoàng Vy
Xin chân thành cảm ơn anh!