Tác Giả:
Ngày cả trường tôi ồ ạt ra quân hưởng ứng chiến dịch diệt chuột của Ủy ban nhân dân xã, đối với lũ chuột trên cánh đồng, đó thực sự như một ngày tận thế vậy. Chưa có năm nào chuột cắn phá dữ dội như năm đó. Một phần do mèo bị bắt ăn thịt quá nhiều bởi món thịt “tiểu hổ” đang rất được ưa chuộng. Một phần do dùng thuốc diệt chuột khắp cánh đồng. Không chỉ chuột chết, chó mèo, chim chóc ăn phải chuột chết, thóc gạo có ngâm thuốc chuột cũng ngỏm củ tỏi theo. Nhất là những con chuột cái ăn bả không chết, tui nó đẻ gấp mấy lần trước kia. Lúa, ngô, hoa màu bị bọn nó phá tan hoang, thất thu, nhìn không khỏi thấy chua xót.Xã khởi động chiến dịch diệt chuột trong toàn các thôn. Ngày nào loa truyền thanh cũng phổ biến cho nhân dân những cách tiêu diệt chuột, cách che chắn lúa, hoa màu để bảo vệ mùa màng. Cứ mỗi chiếc đuôi chuột đem nộp, xã trả hai trăm đồng. Hai trăm đồng ngày ấy cũng mua được hai mớ rau muống to, nên cánh thanh niên, học sinh đi bắt chuột hăng hái lắm. Diệt được khoảng năm sáu chục con chuột là cũng may được bộ quần áo mặc đi học rồi.
Những ngày đầu chiến dịch, lác đác trên đồng có người mang thuổng, cuốc, xẻng, giọ, mang cả rơm, lốp xe hỏng để hun chuột, thùng to múc nước đổ vào hang bắt bọn chuột phải chui ra. Nhưng do lúa hè thu chưa gặt, nên cũng chỉ diệt được mấy con chuột đào hang ở bờ mương, chứ tụi chuột đồn trú trong ruộng lúa thì chưa có cách gì tiêu diệt được.
Khi những thửa ruộng cuối cùng được gặt sạch sẽ, cánh đồng cát và cánh đồng gồ làng tôi đã mọc lên rất nhiều luống khoai lang xanh mướt, cũng là lúc bọn chuột dồn hết về những ruộng khoai để trú ẩn. Luống khoai vun cao hơn so với mặt ruộng khoảng ba mươi phân nên tụi chuột đào hang sơ sài lắm. Bọn nó chỉ đào cỡ ba bốn mươi phân, rồi ngồi trong đó gặm những củ khoai đang lớn. Thấy động tụi chuột vọt ra ngoài, chạy đi tìm chỗ khác đào hang.
Buổi sáng hôm ấy.
Các lớp khối cấp hai chúng tôi, từ lúc bảy giờ sáng, khi trời còn mờ hơi sương của những ngày cuối thu đầu đông, đã xếp hàng tập hợp đầy đủ ở sân trường. Mỗi đứa mang theo một dụng cụ diệt chuột. Đám con gái nhiều đứa sợ chuột nên tụi nó có vẻ chần chừ nhưng cũng tham gia để cổ vũ tụi con trai chúng tôi.
Hàng đầu tiên ngay trước mặt cột cờ trong sân trường, mấy chị lớp chín giương tấm băng rôn cắt dòng chữ “ Toàn trường tham gia phong trào diệt chuột bảo vệ mùa màng”. Thầy hiệu phó cầm mi cờ rô phát biểu vài dòng ngắn gọn. Xong phần phát biểu của thầy, tiếng trống trường đánh một tràng liên hồi, là bọn tôi chẳng ai bảo ai, chia thành từng tốp, túa ra cánh đồng rộng mênh mang ngay trước cổng trường!
Vừa bước qua con đường đất nằm ngăn giữa trường và cánh đồng của xã, mấy anh lớp chín nhảy tòm xuống mương bắt đầu tìm đào hang chuột. Mương mùa này cạn nước, lội chỉ đến bắp chân. Ngắm thấy hang còn mới, mấy anh liền vung thuổng và cuốc, đào thật lực. Mấy anh khác múc nước mương đổ vào hang. Bọn chuột trong hang thấy động, nước tràn vào mất bình tĩnh là nhảy vọt ra, nhảy tùm xuống nước. Nhìn thấy bóng tụi nó, mấy anh khác nhảy ùm xuống bắt ngay. Lũ chuột bơi lặn không giỏi nên mười con nhảy xuống nước thì chín con bị bắt, con nào may phước chui được vào hang khác để trốn, cũng lại bị mấy anh lao đến đào tung hang, bắt bằng được thì thôi!
Nhiều cái hang bọn chuột đào rất công phu để cả đàn cùng trú ngụ rồi nuôi con, hang rất sâu và ngoằn ngoèo, đã thế còn có cửa hang phụ để thoát hiểm. Với những cái hang chuột kiểu này thì khó mà đào được tụi nó. Thế là liền phân công, người thì lấy lốp xe hỏng đốt hun ở cửa chính, người đứng quạt đẩy khói vào sâu trong hang, người thì úp rọ tre ở cửa thoát hiểm của hang để phòng bọn chuột thoát ra.
Lốp xe cháy, khói mịt mù, hơi khét lẹt xông lên tận mũi, hít phải đảm bảo khó mà thở nổi. Bọn chuột bị hơi độc làm ngạt, ngoi hết ra khỏi cửa hang. Do hít phải khói tụi nó lảo đảo, lờ đờ chậm chạp hơn hẳn. Thò ra cửa hang sẽ bị túm một cách dễ dàng. Thò ra ở cửa thoát hiểm thì cũng chỉ có nước chui vào rọ đã úp sẵn.
Lớp tôi tiến khá xa về cánh đồng khoai ở đồng gồ. Bắt chuột ở đây mới đã. Đám con trai tụi tôi liền lao ngay vào luống khoai, chạy giậm chân huỳnh huỵch. Bọn chuột đào hang nông, thấy động mạnh là nhảy túa hết cả ra, bọn tôi lao theo dùng gậy, tuýp sắt đập nấy đập để. Có thằng vác cả chó đi suỵt. Giống chó cũng thật nhanh, thoáng thấy bóng chuột lao ra là phi theo rượt đuổi, cắn chuột một cái chết ngắc luôn.
Quần thảo ở những luống khoai hơn một giờ đồng hồ, tụi tôi đã bắt được cả bịch to toàn xác chuột đồng. Nhiều con chạy được, nhảy xuống bờ mương chui vào hang lẩn trốn, bọn tôi cũng bắt chước các anh lớp chín, mang cuốc, thuổng, xô xẻng, lốp xe hun bắt, quyết không để chúng nó thoát.
Bọn con gái đi theo cổ vũ, lượm xác chuột bỏ vào bao tải. Có đứa mang vợt đi vợt những con chuột nhảy xuống mương lạnh, bơi đã đuối sức. Nhiều đứa gan dạ, cũng nhảy xuống ruộng khoai, xuống mương đào bắt chuột chẳng kém tụi con trai.
Không khí trên khắp cánh đồng rộn ràng, huyên náo cứ như vào vụ gặt vậy. Tiếng đào, cuốc đất, tiếng bước chân chạy rầm rập đuổi bắt chuột. Khói từ rơm rạ, túi ni lông, lốp xe hỏng đốt hun chuột bốc lên thành từng vệt dài. Cả tiếng chó sủa inh ỏi mỗi khi đuổi theo lũ chuột vừa phi ra khỏi hang… Hì hụi cả buổi, tôi cũng hạ sát được sáu con chuột, đập chết tụi nó lúc ở ruộng khoai lang. Còn cái vụ đào hang hun chuột thì tôi xin chân xách nước ^^
Gần trưa, chiến dịch cũng kết thúc, các lớp tập hợp đội hình rồi tiến về sân trường. Mảnh ruộng của trường nằm cạnh sân thể dục là điểm tập kết xác chuột. Các lớp ghi số lượng rồi đổ chuột chất đống lên nhau. Chưa bao giờ tôi thấy nhiều chuột đến vậy. Cả hàng ngàn con. Lớn có bé có, chuột đực chuột cái, chuột đồng, chuột đất. Cả bọn chuột con mới sinh còn đỏ hỏn cũng không thể thoát khỏi chiến dịch này. Tụi nó đã chết khá lâu, chồng lên nhau, toàn thân cứng ngắc.
Thật đáng đời giống phá hoại!
Nguyễn Đương
